ΔΡΑΣΗ 8: Ψυχο-εκπαίδευση ιατρών, ασθενών και οικείων φροντιστών

Από την ψυχολογική υποστήριξη και ψυχική θεραπεία δε μπορεί να λείπει η ενημέρωση η εκπαίδευση των ίδιων των θεραπευόμενων περί των ψυχικών ζητημάτων που αντιμετωπίζουν αλλά και των θεραπευτών τους. Ακόμα και στην  περίπτωση μιας ‘σωματικής’ ασθένειας δύναται να έχουμε την παράλληλη εμφάνιση μιας ψυχικής νόσου ως παρελκόμενο αυτής της πρωταρχικής ‘σωματικής’. Είναι δυνατό, δηλαδή, να έχουμε μια ψυχική συν-νόσηση. Η επίτευξη μιας καλύτερης κατανόησης και διαχείρισης της κατάστασης αυτής από τους θεράποντες ιατρούς αλλά και από τους ίδιους τους ασθενείς καθώς και από τους οικείους/φροντιστές τους  θα δράσει με τη σειρά της καταλυτικά προς βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων της πρωταρχικής θεραπείας (ήτοι της θεραπείας της πρωταρχικής ‘σωματικής’ ασθένειας).

Τόσο οι ασθενείς όσο και οι συγγενείς τους έχουν ανάγκη από ενημέρωση για τη νόσο και τις θεραπευτικές δυνατότητες, υποστήριξη για την ανακούφιση από την επιβάρυνση και εκπαίδευση για την απόκτηση δεξιοτήτων αντιμετώπισης του stress και των γενικότερων συνεπειών της νόσου αλλά και της χρονιότητας. Η ανάγκη αυτή αποτέλεσε και τον κεντρικό άξονα πάνω στο οποίο αναπτύχθηκαν ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις που πλαισιώνουν τη βασική ιατροφαρμακευτική αντιμετώπιση της χρόνιας νόσου. Μεταξύ των παρεμβάσεων αυτών, που παρέχονται -τυπικά ή άτυπα- στο πλαίσιο της σύγχρονης ιατρικής βιοψυχοκοινωνικής προσέγγισης, κεντρική θέση κατέχει η Ψυχοεκ-παίδευση, της οποίας η αποτελεσματικότητα αποδεικνύεται σε πληθώρα μελετών ως η πλέον κατάλληλη, συμπληρωματική στη φαρμακευτική θεραπεία, ψυχοθεραπευτική παρέμβαση τόσο για τις χρόνιες σωματικές νόσους, όσο, και κυρίως, για τις ψυχικές.

Παρόλα αυτά, με εξαίρεση κάποιες μείζονες σοβαρές και χρόνιες ψυχικές διαταραχές, στη χώρα μας, φαίνεται να υπάρχει ένα σημαντικό κενό ως προς την ένταξη των ψυχο-εκπαιδευτικών παρεμβάσεων σε ένα πλάνο βιοψυχοκοινωνικής φροντίδας της χρόνιας νόσου. Παρά την ευρύτατη κατοχύρωση της αξίας των ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων διεθνώς, στην Ελλάδα τέτοιες παρεμβάσεις παρέχονται μεμονωμένα και πολύ απέχουν από το να αποτελέσουν μέρος της συνήθους φροντίδας των ασθενών, με χρόνιες σωματικές και ψυχικές νόσους.

Το γεγονός αυτό συνιστά ένα σημαντικό έλλειμμα φροντίδας το οποίο αντανακλάται όχι μόνο στην πορεία της υγείας και στην ποιότητα ζωής των ίδιων των χρονίως πασχόντων, αλλά αποτυπώνεται και στον βαθμό στον οποίο η χρόνια νόσος οδηγεί σε αναπηρία, ανικανότητα προς εργασία και αποδυνάμωση του παραγωγικού δυναμικού μιας κοινωνίας.